UZMANLARA NAZARAN TRUMP’IN BAŞKANLIĞINDA FOSİL YAKIT ÜRETİMİ ARTACAK
ABD’de 5 Kasım’daki başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanması sonrası Washington idaresinin farklı alanlardaki siyasetlerinde ne üzere değişiklikler olacağı tartışılırken bu alanlardan birini de iklim siyasetleri oluşturuyor. Birinci başkanlık periyodunu kapsayan 2017-2021 yıllarında iklim düzenlemelerine karşı çıkan ve ABD’yi Paris Mutabakatı’ndan çeken Trump, pak güç siyasetlerine karşı tavrıyla biliniyor.
ABD seçiminden kısa mühlet sonra Azerbaycan’ın mesken sahipliğinde başlayan Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 29. Taraflar Konferansı’na (COP29) ABD Başkanı Joe Biden’ın müzakerecileri katılıyor fakat konferansta yapılan görüşmeler ve muahedeler 20 Ocak 2025’te yemin ederek resmen vazifesine başlayacak Trump idaresi için bağlayıcı olmayacak.
Trump’ın iklim siyasetlerinin muhtemel global tesirlerine ait AA muhabirinin sorularını yanıtlayan danışmanlık firması Myndos Küresel Solutions’ın kurucusu ve memleketler arası etraf siyasetleri danışmanı Dr. Onur Kolçak, küresel güç piyasalarında 2021’deki COP26’dan bu yana fosil yakıtlardan büsbütün vazgeçilemeyeceği fakat yenilenebilir güç yatırımlarına da devam edilmesi gerektiği tarafında bir algının oluştuğunu söyledi.
Başkanlık çalışmaları sırasında Trump’ın petrol ve doğal gaz üretimine dair telaffuzlarının öne çıktığını belirten Kolçak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Trump’ın başa gelmesinin en kıymetli tesirlerini gözlemleyebileceğimiz bahislerden biri, ABD’nin çok süratli ve yüksek oranda güç üretimi yarışına katılması olacak. Bu da fosil yakıt ve petrol üreten şirketlere büyük yük bindirecek zira daha fazla çalışmaya başlayacaklar. Fosil yakıtın ön planda olacağı bir periyot olacak. Soğuk Savaş periyodundaki silahlanma yarışı biçimi bir petrol ve fosil yakıt üretimi yarışına girebiliriz. Bunun başında Çin ve ABD, iki büyük güç olarak rol alacak ki halihazırda en büyük petrol üreticileri olarak öne çıkıyorlar. Rusya-Ukrayna Savaşı, Rusya’nın Avrupa üzerindeki yakıt hegemonyasını yıkmak isteyen ABD için kıymetli fırsat. Avrupa’yı da teşvik ederek yenilenebilir güç emellerinden uzaklaşma görebiliriz.”
“TRUMP’TAN EVVEL DE İKLİM PLANLARI HAYATA GEÇİRİLEMEDİ”
Yenilenebilir güç üzere büyük bir çevresel hareketlenmenin beşerler ortasında farklı biçimlerde karşılık gördüğünü söz eden Kolçak, “Genç seçmenler, etrafla ilgili hassas olmaya başladı. Bu durum pek çok siyasetçi ve ülkenin etraf siyasetlerini öne çıkardı lakin işin sanayi, askeri ve iktisat kısmına geldiğimizde maalesef bu ihtiyaç karşılık bulmadı.” dedi.
Trump’ın yine lider seçilmesinden evvel de iklim değişikliğiyle uğraş kapsamında hazırlanan planların hayata geçirilemediğini hatırlatan Kolçak, gayret topyekun gerçekleştirilmediği surece Avrupa’daki tahlil odaklı çalışmaların sonuç vermeyeceği yorumunu yaptı.
Kolçak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Trump, Paris İklim Mutabakatı’ndan katiyen çekilecek hatta ofise geldiği birinci gün bunu yapacak. Önemli halde gayretten küresel manada birinci geri adımı atacağız. Kovid-19 vaktinde ülkeler geri dönüşüm, iklim ve yenilenebilir güç amaçlarından geri adım attı. Dünya konjonktürü şu an o denli bir durumdaki ülkelerin iklim emellerinden geri adım atmaları bir mecburilik haline gelecek. Savaşlar, ekonomik kahırlar ortada, bir de bunun üstüne dünyanın en büyük ekonomisinin başkanı, ‘İklim değişikliğiyle mücadele bir dolandırıcılıktır, düzenbazlıktır.’ üzere telaffuzlarda bulunduktan sonra bu emellere tahminen ucundan yaklaşmaya çalışan ülkeler, ‘Koskoca ABD bile bu mevzuyu umursamıyor, bizim ne zorunluluğumuz var?’ diyecek.”
Kolçak, Trump’ın telaffuzlarıyla değil fosil yakıt üretimini ve ticaretini teşvik eden konumla başkanlık koltuğuna oturacağını, bilhassa güç alanında radikal kararlar almaktan çekinmeyeceğini lisana getirdi.
ABD için gelecek 4 yılda fosil yakıt konusunda büyük bir güç üretimi atılımının olacağı öngörüsünü paylaşan Kolçak, “Bu ortamın yaratılmasının sebebi, bu vakte kadar iklim ve etrafa hassas olduğunu söyleyen siyasetçilerin beceriksizliği. Şu an büsbütün Trump’a odaklanıyoruz lakin Obama’nın birinci periyodundan beri ABD’de petrol üretimi yüksek bir halde devam ediyor yani her lider, bir evvelki liderden daha fazla petrol üretmiş. Demek ki ortada bir gerçeklik var ve bu gerçekliği de çözemiyoruz.” diye konuştu.
YEŞİL DÖNÜŞÜM ABD’DE İVME KAYBETSE BİLE DÜNYA’NIN GERİ KALANINDA DEVAM EDECEK
İstanbul Portfoy Makro Stratejisti Berk Dinçtürk, ulusalcı devlet anlayışına sahip bir isim olarak nitelendirdiği Trump’ın, ABD’yi yine “muhteşem” yapmayı hedeflediğini, bunun için gümrük vergilerini artırmayı, üretimi ABD içine çekmeyi ve vergisel avantajlar sunmayı planladığını anlattı.
ABD’de üretim yapan şirketlerin rekabet güçlerini muhafazaları için ucuz güce gereksinim duyacaklarına işaret eden Dinçtürk, “Trump, global iklim krizine inanmayan bir profil, bu nedenle yeşil güce aralıklı ve devlet sübvansiyonlarını sona erdireceğini belirtti. Buna karşılık, ABD’de fosil yakıt üretimini artırma isteğini açıkça lisana getiriyor.” biçiminde konuştu.
Görev mühleti 4 yıl olan Trump’ın iklim kriziyle çabada kalıcı tesir bırakmayacağına dikkati çeken Dinçtürk, ABD’nin şu an yavaşlama halindeki Çin iktisadına uygulayabileceği gümrük vergileriyle ekonomiyi daha da yavaşlatabileceği, bu durumun da fabrikaların daha az çalışması ve hava kirliliğinin azalmasıyla sonuçlanabileceği varsayımında bulundu.
Küreselde yükselen yeşil güç dönüşümünün ABD’de ivme kaybetse bile dünyanın geri kalanında süreceğine işaret eden Dinçtürk, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Dünyada iki savaş olsa da şu ana kadar petrol fiyatlarında kalıcı bir yükseliş gerçekleşmedi. ABD, Çin’in Orta Doğu’ya uzanan eli olarak değerlendirdiği İran’ı savaşa çekmek istiyor. İran’ın savaşa girmesi, Hürmüz Körfezi’ni kapatmasına ve petrolde büyük bir arz açığına neden olur. Bu durumda petrol fiyatları süratle yükselir ve dünya alternatif güce dönmek zorunda kalır. Petrolden doğan açığı ise yalnızca nükleer güç doldurur. Dünya, nükleer güce geçtiğinde yeni güç kaynaklarının başına ABD ve Rusya oturur. Petrolden nükleer güce geçiş, iklim krizi meselesine katkı sağlar.”