SEVGİ UÇAR
2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren 7524 Sayılı Kanunla birlikte Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklemelerle Gelir Yönetimi Başkanlığı, uygulama yordam ve temellerini belirledi.
Düzenlenmenin ayrıntılarını Vergi Uzmanı Mahmut Aydoğmuş ile 5 Soru ve 5 Cevap’ta konuştuk.
1.E-Ticarette yeni vergi sistemi nasıl olacak?
E-ticaret platformları üzerinden satış yapan ve tüm işletmeleri direkt ilgilendiren bir husus. Günümüzün öne çıkan e-ticaret platformlarında; satış yapıldığında şahıs işletmeniz varsa yüzde 25, anonim yahut limited şirketiniz varsa yüzde 15 oranında vergi kesintisi yapılarak size ödeme yapacak.
Örneğin; Bir e-ticaret platformu üzerinden satış yapan bir gerçek kişi işletmesinin bir aylık periyotta KDV Hariç 300.000 TL satış yaptığını varsayalım. Online pos üzerinden tahsilatı e-ticaret platformu yaptığı için, satıcı işletmeye ödeme yaparken 300.000 TL x 0,25 = 75.000 TL kesinti yapacak ve bunu sorumlu sıfatıyla satıcı işletme ismine hazineye ödeyecek.
Satış bedeli üzerinden vergi kesintisi yapılması ve 300.000 TL’nin içinde e-ticaret platformunun komitesinin bulunması sebebiyle kurul meblağı da stopajın matrahına girmiş bulunuyor. KDV meblağı üzerinden ise vergi kesintisi kelam konusu değil.
2-Bu durumda satıcı işletmeler için iade kaosu doğabilir mi?
E-Ticaret platformu tarafından yapılan vergi kesintisi, satıcı işletmeler tarafından ödenecek gelir/kurumlar vergisinden mahsup edilecek. Bunun sonucunda fazla vergi kesintisi kelam konusu ise beraberinde iade süreçleri başlayacak. Lakin iade süreçlerindeki bürokrasi ve kontrol süreçleri işletmeler açısından farklı meseleler yaratabilir.
3- Düzenleme ile kimler, nasıl etkilenecek?
Yemek satış sitelerinde farklı ödeme çeşitleri mevcut. Kuryeler ile kapıda nakit yahut satıcı işletme ismine kayıtlı pos ile tahsilat imkânı var. Bu durumda yemek sitesi, satıcı işletmeden bir stopaj yapmayacak.
Online seyahat acentaları için ise durum farklı. Örneğin; online seyahat acentası üzerinden bir otel rezervasyonu yapıldığında, otel işletmesine acente tarafından ödeme yapılırken KDV ve Konaklama vergisi hariç fiyat üzerinden stopaj yapılması gerekmektedir.
Evini, otomobilini yahut ikinci el eşyasını ticari niyet olmaksızın e-ticaret platformları üzerinden satışa sunan vatandaşlarımız açısından durum düzenlemenin dışında yer alacak. Vergi mükellefi olmadıkları için e-ticaret platformu üzerinden vergi kesintisi yapılması kelam konusu olamayacak.
4. Yeni vergiler iade süreçlerini etkileyecek mi?
E-ticaret platformu üzerinden satış yapan işletmenin satmış olduğu eserin müşteri tarafından iade edilmesi durumunda aylık devirler halinde düzeltme yapılması gerekecek. Şayet e-ticaret platformu tarafından kesilen stopajlar beyan edilmemiş ise, gerekli düzeltmeler yapılacak fakat beyan edilmiş ve ödenmiş ise bu durumda satıcı işletme kendi gelir ve kurumlar vergisinde durumu düzeltmesi gerekecek.
“YENİ YILDA FİYAT BASKISI ARTACAK!”
5. Yeni vergi sistemi fiyatlara nasıl yansıyacak?
Yeni düzenlemede e-ticaret platformları, portallarından yapılan satış meblağını temel alarak satıcı işletmeden stopaj yapacak, beyan edip ödeyecek.
Bu noktada en büyük sorun elbette ki satıcı işletmeler açısından olacak. Şimdi ne kadar kar ziyan elde ettiği belirli olmadan, tahminen sattığı eserin bile ödemesini yapmadan hazinenin vergisini peşinen alması katiyen fiyatlar üzerinden baskı yaratacak.
Örneğin; Ocak/2025 periyodunda KDV hariç 500.000 TL satış yapan bir limited şirketten e-ticaret platformu tarafından (%15) 75.000 TL vergi kesintisi yapılacak. Bu vergi kesintileri aylık devirler halinde her ay e-ticaret platformu tarafından yapılacak fakat satıcı işletmenin ziyan etmesi durumunda kelam konusu fiyatı Nisan 2026’da vereceği beyannamede talep edebilecektir. İade süreçlerinin asgarî 3 ay sürdüğünü düşünürsek, 1,5 yıl bir finansman maliyetine katlanma kelam konusu olacak.
“KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELER OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR”
Bu durum birçok küçük ve orta ölçekli işletmenin e-ticaretten izole olması manasına gelebilir. Finansmana ulaşmanın zorluğu ve maliyeti dikkate alındığında bahsi geçen vergi yükünün fiyatlara dâhil edilmesi ve vatandaşa yansıtılması da beklenen. Hasebiyle enflasyon üzerinden olumsuz manada önemli baskı yaratacak.