Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Altın, son yılların ve aslında her periyodun en değerli yatırım aracı. Kadınlar için hem hoş takılar hem de yatırım için inançlı bir liman olan altında en çok tercih edilenlerden biri olan bilezikler, gündeme hilelerle geldi. Aldığı bilezikte yanlış bir şeyler olduğunu fark eden bir müşteri, bileziği ikiye kestiğinde içinden çıkanlara inanamadı. Binlerce minik tanecik, aldığı bileziği tartıda ağırlaştırıyor ve üretim evresinde yapılan gramaj hilesini gözler önüne seriyordu. Altın bileziğin için kum gibisi taneciklerle doldurulmuştu. Üstelik altındaki oyunlar, tek bir hileyle de kalmıyordu. Uzun yıllardır müşterileri kandıran dolandırıcılar bazen kuyumcuları bile tuzağa düşürebiliyordu. Toplumsal medyada paylaşılan görüntüler sayesinde ortaya çıkan hilelerdeki bu toz neydi? Pekala hileyi anlamak için takıların kesilmesi koşul mı? Her modelde bu hileler yapılabilir mi? Altında yapılan hileleri ve işin perde ardını 38 yıllık altın ustası Ergin Daşdemir Milliyet.com.tr’ye anlattı.
İÇİNE DOLDURMADIKLARI KALMAMIŞ! 2 YOLU VAR
Özgül yükü 19.32 olan altın, özgül yükü 7.03 olan demirden neredeyse 3 kat daha ağırdır. Yani tıpkı tipten 2 kaba demir tozu ve altın tozu doldurulduğunda, altın tozuyla dolu olan kap, demirden 3 kat daha ağır gelir. Altın yerine öbür madenlerle yapılmış ve ‘altın’ diye satılan eserlerde bu fark sayesinde hile anlaşılabilir. Hileli altın satan ve müşteriyi dolandıran bireyler de bu yolu kullanarak, altından daha bedelsiz metallerin, altın kaplanarak altın üzere satılmasında rol oynuyor. Günümüzde çok fazla bedelsiz metalin ve takı üretiminde en çok kullanılan madenlerden biri olan gümüşün üzeri ‘mikron kaplama’ diye isimlendirilen altın kaplama teknolojisiyle, altın görünümü verilip geçersiz bilezikler üretiliyor. Mikron kaplama hilesinde dolandırıcılar tarafından gümüşün tercih edilmesininse bir sebebi var. Gümüşün 10,5 olan özgül tartısının demirden daha yüksek olması, dolandırıcılara avantaj sağlıyor. Bu nedenle de gümüş, ‘içi dolu’ bileziklerde hilenin anlaşılmasını zorlaştırıyor. En fazla yapılan 2 hileden biri olan ‘mikron kaplamayı’, kum ve zift dolgusu takip ediyor. 13 yaşında bir bilezik atölyesinde başladığı mesleğine 38 yıl veren ve sonunda ustalıkla taçlandıran Ergin Daşdemir, altında yapılan hileleri ve ‘içi boş’ bileziklere doldurulan tozun ne olduğunu anlattı.
Ergin Daşdemir kendi tabiriyle, ‘saygı ve disiplin’in şimdi usta çırak bağlantısının temelleri olduğu yıllarda altınla tanışmıştı. Fatih’teki İmam Ali Han’da bulunan bir bilezik atölyesinde başlayan serüveni, bugüne kadarki 38 yılda Daşdemir’in en büyük tutkusu oldu. Hâla sürdürdüğü mesleğini severek yapan Daşdemir, işini hakkaniyetli formda yapmanın ehemmiyetine dikkat çekerek, “Çıraklıktan ustabaşılığa giden bir hoş yoldu benim için altınla uğraşmak. Evvelden hürmet ve disipline çok daha fazla ehemmiyet verilir ve bu da işini düzgün yapan insanların yetişmesine imkan tanırdı. Artık ise ne yazık ki altında ve altın takılarda pek çok hile yapılıyor. İçi boş dediğimiz, yani dolgusu olmayan ya da döküm olmayan bileziklerde zift ve kum doldurması yapılıyor. Bu da eserin gramajını önemli halde değiştiriyor ve tartıda yüksek gelen ölçümlerle daha yüksek fiyatlara satılmasına taban hazırlıyor” dedi.
‘KUYUMCULARI BİLE KANDIRIYORLAR’
Altın bileziklerde yapıla tek hile, içi boş takılara kum ve ziftle yapılan dolgu da değildi. Altın ustası Ergin Daşdemir’in “Eskiden ayarına bile bakılmazdı” dediği altından üretilen takılarda şimdilerde usta kuyumcuların bile anlamasının sıkıntı olduğu bir hile geliştirildi. Usta kuyumcuların bile dikkatle inceledikleri ve anlaşılması son derece sıkıntı olan hile, 22 ayar yerine 21 ayar ya da 18 ayar altının, 22 ayar altınla kaplanmasıydı. Ergin Daşdemir altının renginden bile sıkıntı anlaşılan hileleri şöyle anlattı:
“Eski yıllarda altının ayarına bile bakılmazdı. Birtakım dolandırıcılar 14 ayar yapıp 22 ayar diye satıyorlardı eserleri. Bunu da altını bilmeyenler pek anlamaz. Altının rengiyle biraz anlayabiliriz ayarını. Bu periyotta pazarlama, eser tanıtımı yapan ve siparişi alan ‘çantacı’ dediğimiz şahısları bile kandırıyorlar. Demo eserler kaplama yapılıyor, ‘mikron kaplama’ deniyor. Vatandaşın anlaması imkânsız.”
‘ALTIN ALIŞVERİŞİ EMNİYETLİ YERLERDEN YAPILMALI’
İçinde ‘altın’ sözü geçen her haberin sonunda, ‘uzmanların uyarısı’ diye söylenen bir cümle vardır. Birilerine güvenmenin çok sıkıntı olduğu dünyada, altın alışverişi sadece emniyetli kuyumculardan yapılmalı. Ergin Daşdemir, hilelerin her geçen gün arttığını belirterek müşterilere ihtarlarda bulundu.
“Altın almak isteyenlerin, muteber ve bildikleri yerden almalarını tavsiye ederim. Çok işçilikli ve içi boş eserleri tavsiye etmem, ya ayarı düşük olur ya da çok kaynaklı olur. Bu da sıkıntı çıkarır. Fazla gösterişli ve taşlı eser almalarını da tavsiye etmem. Ayarı yüksek olan ve taşsız eser her vakit daha güzeldir. En azından satıldığında para eder.” – Ergin Daşdemir
