T24 Ekonomi
2023 sonunda 1 emekli ve gelir alan şahsa karşılık, 1,58 çalışan bulunuyordu. Haziran sonunda ise bu oran 1,55’e geriledi. Vilayetler bazında ise yıl başından bu yana 58 vilayette istikrar bozuldu. Bilhassa istihdamın ağır olduğu vilayetlerde bozulmanın devam ettiği gözleniyor.
Türkiye’de sigortalı çalışan sayısında artış sürse de aktif/pasif oranı geriliyor. 58 vilayette yıl başına kıyasla aktif/pasif oranında bozulma görüldü. Aktif/pasif istikrarı aylık ve gelir alan şahısların “dosya sayısı”na nazaran ölçülüyor.
Aynı belge üzerinden eş, çocuk üzere birden fazla kişi aylık alabildiği için iki farklı data açıklanıyor. SGK bilgilerinde yıllara nazaran istatistiki manada aktif/pasif istikrarında bozulma haziran itibariyle 1,63’e geriledi. Yıl başında bu oran 1,6’ydi. Belge sayısı dışında, kişi sayısına bakıldığında da emsal tablo ortaya çıkıyor. 2023 sonunda 1 emekli-gelir alan bireye karşılık, 1,58 çalışan bulunuyordu. Haziran sonunda ise bu oran 1,55’e geriledi.
Yıllara nazaran bakıldığında, SGK datalarında 2009-2017 ortasında 2 yıllık kısmi bir düşüşe karşın aktif/pasif oranında güzelleşme görülmüş hatta, 2022 yılında 1 emekliye karşılık 2,1 çalışana ulaşılmıştı. 2023 ve 2024’te ise EYT düzenlemesiyle emekli sayısı daha süratli arttı ve istikrar tekrar 1,63’e geriledi. EYT evvel ile kıyaslandığında aktif/pasif istikrarında 0,5 puanlık düşüşe ulaşılıyor.
Denge daha da bozulabilir
Öte yandan yüksek enflasyon nedeniyle bu yıl emekli olacaklara 2025’te emekli olacaklara kıyasla daha yüksek aylık bağlanacak olması da çoz sayıda kişinin yığılmasına neden oldu. Hükümet kanadından aylık bağlama oranlarında süreksiz bir uygunlaştırma yapılabileceğine dair bildiriler gelse de taahhüt nitelikli bir kelam şimdi verilmedi. Çalışan kişi sayısına, emekli aylığı alanların oranlanması, toplumsal güvenlik sisteminin gelecek sağlığı açısından değerli göstergelerden biri. Genel olarak 1 emekliye karşılık 2 çalışanın üzerinde olunması riskin az olduğunu gösteriyor. Gelecek perspektifi ise nüfusun yaş piramidine nazaran yapılıyor. Türkiye’de son devirde genç nüfusu oranında durağanlık başladı. 2030’lu yıllardan itibaren genç nüfus avantajı ortadan kalkacak. Her ne kadar uzmanlar emeklilik yaşının ilerletilerek sorunun çözülebileceğini belirtse de 2008’de yapılan düzenleme ile uzun mühlet çalışmanın avantajının ortadan kalkması, çalışanların acilen emekli olmak istemesinde etken oluyor.
Aktif/pasif istikrarındaki bozulmanın gelecek devirde artabileceğine yönelik göstergelerden biri de vilayetler bazında bakıldığında da yıl başından bu yana 58 vilayette bu istikrarın bozulması oldu. Bilhassa istihdamın ağır olduğu vilayetlerde düşük de olsa bozulmanın devam ettiği gözleniyor.
Ekonomim’den Mehmet Kara’nın SGK datalarından derlediği sayılara nazaran, Türkiye’de belge bazında aktif/ pasif istikrarı ortalarında İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Gaziantep, Adana, Sakarya, Bursa üzere sanayi ağır, nüfus olarak da yüksek vilayetlerin de olduğu 58 vilayette aktif/pasif oranında 0,01 puan ile 0,28 puan ortasında bozulma gözlendi Üç vilayette oran sabit kalırken, 20 vilayette düzgünleşme oldu.
İyileşme olan vilayetler, turizm yoğun Aydın, Antalya ve Muğla ile sarsıntı nedeniyle toparlanma müddetinde bulunan Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Hatay üzere vilayetlerde ağırlaştı. Bunların dışında, Edirne, Rize, Trabzon üzere vilayetlerde güzelleşme oldu. Aktif/pasif oranında düzgünleşme 0,01 puan ile turizmde düzgün bir devir geçiren Antalya’nın düzgünleşme puanı olan 0,31 puan ortasında oluştu.
6 vilayette çalışandan fazla emekli var
2024 haziran ayı itibariyle Türkiye’de 6 vilayette aylık-gelir alan kişi sayısının, çalışan kişi sayısından fazla olduğu görüldü. Bu vilayetler Balıkesir, Çorum, Giresun, Sinop, Zonguldak, Bartın olarak sıralandı. Aylık alan kişi sayısı, anne-kız üzere tek bir evraktan hak sahibi olarak aylık-gelir alanları kapsadığı için belge sayısından daha yüksek.
|
Bol ödüllü ‘Hemme’nin Öldüğü Günlerden Biri’ sinemasının konusu ne?
|
